ژوزف فوریه (Jean-Baptiste Joseph Fourier) یکی از برجسته‌ترین ریاضیدانان و فیزیک‌دانان فرانسوی بود که تأثیرات عمیقی بر علوم ریاضی و فیزیک گذاشت. او در ۲۱ مارس ۱۷۶۸ در شهر اوسر، فرانسه به دنیا آمد و در ۱۶ مه ۱۸۳۰ در پاریس درگذشت. فوریه به دلیل تحقیقاتش در زمینه انتقال گرما و توسعه ابزارهای ریاضی مانند سری فوریه و تبدیل فوریه شناخته می‌شود.
---
زندگی و تحصیلات
ژوزف فوریه در خانواده‌ای معمولی به دنیا آمد. پدرش خیّاط بود و زمانی که فوریه تنها ۹ سال داشت، درگذشت. او تحصیلات مقدماتی خود را در مدرسه نظامی زادگاهش آغاز کرد و علاقه زیادی به ریاضیات نشان داد. در سن ۱۸ سالگی، فوریه به تدریس ریاضیات در همان مدرسه پرداخت. در دوران انقلاب فرانسه، او فعالیت‌های سیاسی زیادی داشت و حتی مدتی به زندان افتاد. پس از آزادی، به استخدام مدرسه عالی نرمال درآمد و بعدها جانشین لاگرانژ در اکول پلی‌تکنیک شد.
---
دستاوردهای علمی
۱. سری فوریه
فوریه مفهوم سری فوریه را معرفی کرد که یکی از ابزارهای مهم در ریاضیات و فیزیک است. این سری به ما امکان می‌دهد تا هر تابع متناوب را به صورت جمعی از توابع سینوسی و کسینوسی بیان کنیم. سری فوریه کاربردهای گسترده‌ای در تحلیل سیگنال‌ها، پردازش تصویر، و حل معادلات دیفرانسیل دارد.
۲. قانون انتقال گرما
فوریه در زمینه انتقال گرما تحقیقات گسترده‌ای انجام داد و قانون فوریه را معرفی کرد. این قانون بیان می‌کند که نرخ انتقال گرما در یک ماده متناسب با گرادیان دما است. این نظریه پایه‌ای برای مطالعه رسانش گرما و طراحی سیستم‌های حرارتی است.
۳. اثر گلخانه‌ای
فوریه یکی از نخستین دانشمندانی بود که مفهوم اثر گلخانه‌ای را مطرح کرد. او نشان داد که جو زمین می‌تواند به‌عنوان یک عایق عمل کند و باعث افزایش دمای سطح زمین شود. این نظریه بعدها به‌عنوان یکی از اصول اساسی در مطالعات تغییرات اقلیمی شناخته شد.
---
فعالیت‌های سیاسی و اجتماعی
فوریه علاوه بر فعالیت‌های علمی، در دوران ناپلئون بناپارت نقش مهمی در مدیریت مصر داشت. او در لشکرکشی ناپلئون به مصر شرکت کرد و به‌عنوان فرماندار مصر سفلی و دبیر بنیاد مصرشناسی فعالیت کرد. پس از بازگشت به فرانسه، او به‌عنوان فرماندار ایزر منصوب شد و بعدها به لقب بارون مفتخر شد.
---
میراث علمی
ژوزف فوریه یکی از تأثیرگذارترین دانشمندان تاریخ است. دستاوردهای او در زمینه‌های مختلف علمی همچنان مورد استفاده قرار می‌گیرند و الهام‌بخش نسل‌های آینده دانشمندان هستند. نام او به‌عنوان یکی از ۷۲ فرانسوی برجسته روی برج ایفل حک شده است.
